نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• میر جلیل اکرمی ¹
• رشید اسدی ولیلو ²

¹ استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گرایش غنایی، دانشکدۀ ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

نوع غنایی در ادب فارسی هم در نثر و هم در نظم نسبت به دیگر انواع شمول بیشتری دارد. غالب تحقیقات در این حوزه بر شعر تمرکز یافته و به نثر توجه کمتری شده است. این پژوهش سعی دارد با توجه به غفلت مذکور، با معرفی و تحلیل چهار داستان نشان دهد که علت ناشناخته بودن برخی از آن‌ها چیست؟ و این متون در دوران بعد از اسلام چگونه به حیات خود ادامه داده‌اند؟ برخی از این داستان‌ها با اینکه به طور شفاهی در میان مردم رایج بوده، ولی در زبان‌های فارسی پیش از اسلام مکتوب نشده و جز بن‌مایه‌هایی از آن‌ها به دوران بعد راه نیافته است، حال آن که یونانیان در آثار خود به آن‌ها اشاره کرده‌اند. بعضی هم با این که در آثار یونانی ثبت شده، اما سنت شفاهی، آن‌ها را حفظ و با تغییراتی به دوران بعد انتقال داده است. داستان‌هایی چون اردشیر و گلنار نیز که به زبان پهلوی بوده، بعد از اسلام فردوسی آن را در شاهنامه، منظوم کرده است. در عین حال، داستان‌های هزار افسان بیش از ایرانیان، مورد توجه غیرایرانیان قرار گرفته و عرب‌ها با تغیراتی آن را به الف لیله و لیله ترجمه کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• داستان‌های غیرمنظوم غنایی
• آبردات و پانته‌آ
• اردشیر و گلنار
• زریادرس و اداتیس
• هزار افسان

موضوعات

• زبان و ادبیات فارسی

عنوان مقاله [English]

Genealogy and Analysis of Pre-Islamic Lyrical Prose Stories

نویسندگان [English]

• Mir jalil Akrami ¹
• Rashid Asadi Valiloo ²

¹ Professor, Persian Language and Literature Dept., Literature and Foreign Languages Faculty, Tabriz University, Tabriz, Iran

² Ph.D. Candidate, Persian Language and Literature Dept., Literature and Foreign Languages Faculty, Tabriz University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

The Genre of lyric in Persian literature both in prose and in poetry is more comprehensive than the other types. Unfortunately, most scholars' research in this area, both pre-Islamic and post-Islamic, focuses on poetry and less on prose. Due to this negligence, this research tries to show what is the reason of being unknown for some of these stories by introducing and analyzing four of these stories tries to show how did these texts survive in the post-Islamic era? Some of these stories, although they were verbally prevalent among the people, but were not written in pre-Islamic Persian languages, and only a few of them came to the next era, but the Greeks have brought them in their works. Some although were recorded in the Greek works, but the oral tradition, retained them and brought them to the next era with some changes. The story of Golnar and Ardeshir which is included in the book of Ardeshir Babakan in Pahlavi language, was later directly a reference for Ferdowsi to make it a poem. But Hezarafsan tales have gone a long way and it was important for the non-Persians rather than Persians. Arabs translated it into One Thousands and One Nights alf-Lailat and Laila with some changes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Lyrical Prose Stories
• Aberdat and Pantea
• Ardeshir and Golnar
• Zaryadres and Adatis
• Hezar Afsan